Czynniki sukcesu kreatywnej destrukcji gospodarki Bielska-Białej

The mechanisms and factors behind the success of creative destruction of the economy of Bielsko-Biała

Zarys treści: Autorzy, na przykładzie Bielska-Białej, identyfikują czynniki i mechanizmy wpływające na zdolność miasta przemysłowego do podtrzymywania swojej dynamiki rozwojowej oraz odporność na kryzysy zewnętrzne. Bielsko-Biała, które stało się w XIX w. ważnym ośrodkiem przemysłu włókienniczego, a następnie także maszynowego i metalowego, w XX stuleciu musiało zmierzyć się z kilkoma szokami rozwojowymi. Po pierwsze, utraciło ono znaczną część swojej klasy przedsiębiorczej w wyniku eksterminacji Żydów przez Niemców w okresie 1939-1945, a następnie wysiedlenia niemieckich przedsiębiorców i kadry. Okres realnego socjalizmu przyniósł likwidację wielu działalności usługowych, które były istotnym elementem gospodarki miasta przed 1945 r., oraz spowodował nacjonalizację i komasację licznych niezależnych firm włókienniczych, zatrzymując ich rozwój technologiczny. Otwarcie polskiej gospodarki na globalną konkurencję w latach 90. przyniosło upadek tej gałęzi przemysłu. Wreszcie w 1999 r. miasto zostało pozbawione funkcji administracyjnych o randze regionalnej, które pełniło od 1975 r. Wydarzenia te nie spowodowały jednak zahamowania rozwoju miasta (jak to miało miejsce w wielu innych ośrodkach przemysłu włókienniczego). Wiele obiektów poprzemysłowych zostało zagospodarowanych na inne cele, a miasto, w którym działa znaczna liczba dużych przedsiębiorstw (szczególnie w przemyśle samochodowym), wyróżnia się równocześnie dynamicznym rozwojem małych i średnich firm. Podtrzymywanie przez dłuższy okres czasu pozytywnych procesów rozwoju miasta może być interpretowane w kategoriach ewolucyjnych jako sekwencja pojawiających się kolejno i częściowo nakładających się na siebie ścieżek rozwojowych różnych działalności ( branż ) dynamizujących gospodarkę lokalną. Pomimo długotrwałej przewagi włókiennictwa, nie mieliśmy do czynienia z funkcjonalnym, instytucjonalnym i mentalnym uwięzieniem na ścieżce. Wiązało się to z obecnością wielu niezależnych firm lokalnych oraz rozwinięciem systemu przemysłowego mającego wiele cech organizacji sieciowej. Równocześnie stosunkowo wcześnie zaczął się proces stopniowej dywersyfikacji miejscowego przemysłu w kierunku powiązanych branż, w pierwszym okresie przede wszystkim produkcji metalowej i maszyn, a następnie przemysłu samochodowego. Sukces Bielska- Białej interpretować można również w kategoriach zlokalizowanych zdolności Są one wynikiem dynamicznej interakcji między aktywnością firm a zmieniającym się otoczeniem, obejmuje kwalifikacje, umiejętności, postawy oraz niezawodność i wiarygodność ludzi, podmiotów gospodarczych i instytucji lokalnych, które znajdują wyraz w relacjach między sobą. W Bielsku-Białej okazały się one relacyjnym zasobem, tworzonym, odtwarzanym i wzmacnianym na przestrzeni ostatnich wieków, pomimo szoków zewnętrznych, stając się podstawą budowania kompetencji przedsiębiorstw - zarówno firm lokalnych, jak i inwestorów zewnętrznych, a tym samym mechanizmem pośredniczącym w rozwoju miasta.

Słowa kluczowe: miasto przemysłowe, czynniki rozwoju lokalnego, mechanizmy adaptacji, odporność miast, pokrewieństwo branżowe, rozwój zależny od ścieżki, zlokalizowane zdolności

Słowa kluczowe (w języku angielskim): industrial town, factors of local development, resilience, mechanisms of adaptation, path dependence, technological relatedness, dynamic localised capabilities

Miasto w badaniach geografów, 2015, IGiGP UJ, Kraków, s. 57.

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ

tom 1.: ISBN 978-83-640089-13-8
tom 2.: ISBN 978-83-640089-14-5

Pełny tekst (243 KB)